Oto kolejny z cyklu artykułów, poświęconych oświetleniu portretowemu. Oświetlenie konturowe – czym jest? Celem jest pokazanie jak prostymi środkami technicznymi uzyskać wysokiej jakości efekty.

Oświetlenie konturowe może mieć różne zastosowanie. Z jednej strony pozwala podkreślić elementy transparentne dla światła (stają się „lżejsze” w odbiorze) z drugiej można wykorzystać je do różnego rodzaju efektów specjalnych. Często można napotkać problemy związane z jego ustawianiem i używaniem. Postaram się w tym artykule wyjaśnić zasady ustawiania i używania tego rodzaju oświetlenia. Poszczególne etapy „budowania” klasycznego oświetlenia portretowego można zobaczyć na materiale video.

Oświetlenie konturowe – co jest potrzebne?

Zazwyczaj używamy światła bezpośredniego, zmodyfikowanego przez odbicie (parasolka) lub przez plaster miodu. Z wielkością powierzchni świecącej, warto poeksperymentować, bo tu fotograf może się wykazać pomysłowością i wyczuciem światła. W przypadku zdjęć sylwetkowych może być konieczne użycie nawet bardzo dużych softboxów.

ilustracja 1: Przykładowe sposoby modyfikacji światła kontrowego.

Z której strony.
Oświetlamy z tyłu (z boku), zazwyczaj po przeciwnej stronie w stosunku do światła głównego. Odległość, wysokość, kąt świecenia i sposób modyfikacji należy dobrać bazując na własnych eksperymentach.

ilustracja 2: Umiejscowienie światła kontrowego – rzut z góry.

Efekty

Może to być rozświetlenie przedmiotu transparentnego, obrysowanie krawędzi sylwetki, lub drobne rozjaśnienia. Niepożądanymi efektami mogą być lokalne prześwietlenia. Należy pilnować aby światło kontrowe nie sumowało się z oświetleniem głównym, gdyż to może spowodować lokalne prześwietlenia z utratą szczegółów obrazu.

ilustracja 3: Przykładowe działanie oświetlenie kontrowego.

Na zdjęciu może powstać flara, połączona z rozświetleniem całego zdjęcia oraz utratą kontrastu i koloru. Można uniknąć tego ustawiając zastawkę dającą cień w którym powinien znaleźć się obiektyw aparatu (ilustracja 2).

ilustracja 4: Efekt flary, powstający w wyniku dostanie się bezpośredniego światła do
soczewek obiektywu.

Ustawanie

Aby zobaczyć efekty jakie daje to oświetlenie należy je ustawiać przy wyłączonych pozostałych źródłach światła, w ten sposób na zdjęciach próbnych będziemy widzieli rezultat. Moc tego źródła dla aparatów cyfrowych zazwyczaj będzie nieco mniejsza niż światła głównego, jednak warto pamiętać, że prześwietlenie z utratą szczegółów obrazu, może wyglądać na zdjęciu atrakcyjnie – decyzja należy do fotografa.

ilustracja 5: Połączenie światła głównego i kontry.

Jak to wykonać?

Na początek proponuję aby poćwiczyć z przedmiotami przepuszczającymi światło, z parą unoszącą się z imbryka z gorącą herbatą, z dymem, rozproszoną wodą. Jako źródła można użyć ostrego porannego słońca, a naszym poligonem będzie wtedy parapet, lub stół przy oknie. Przy sztucznym oświetleniu trzeba zadbać o zminimalizowanie wpływu światła zastanego na efekt końcowy. Warto poeksperymentować z jasnością tła. Inne efekty będą przy jasnym tle, a diametralnie inne gdy tło będzie ciemniejsze.

Paweł Duma fotografią zajmuje się od 25 lat, popularyzacja tej dziedziny sztuki jest jego sposobem na życie. Od 6 lat jest ekspertem firmy Nikon, ewangelistą Wacoma. Jest współautorem książek „Kadruj z Głową” i „Radość Fotografowania”. Z Akademią Nikona jest związany od samego początku jej istnienia. Współpracował z wieloma agencjami, studiami fotograficznymi oraz międzynarodowymi koncernami. Specjalizuje się w fotografii reportażowej i ilustracyjnej. Posiada szerokie doświadczenie w fotografii studyjnej. Strona autorska: www.pawelduma.com